Η Συνάντηση

Κάθε χρόνο ο σύζυγός μου και εγώ πάμε στην Ελλάδα, περνώντας έτσι το καλοκαίρι στο  πατρικό μας σπίτι στο χωριό.

Ένα ζεστό καλοκαιρινό απόγευμα στο χωριό βγήκα στο μπαλκόνι.  Βλέπω από κάτω να περνάνε πέντε χήρες που η κάθε μια τους κρατούσε απο ένα κερί και πηγαίνανε όπως συνήθιζαν κάθε απόγευμα στο νεκροταφείο ν’ ανάψουν κερί στους μακαρίτες.
Τις καλησπέρισα και τις είπα να περάσουν για καφέ.  Όπως κι έγινε. Χαριτολογώντας τις είπα:

«Σας βλέπω όλες πολύ ζωηρές κι αφράτες, τους ξεκάνατε τους μακαρίτες, τους  ξαποστείλατε να βλέπουν τα ραδίκια ανάποδα και τώρα πάτε για παρηγοριά.»

Γέλασαν και μου είπαν αν ήθελα να πάω μαζί τους για παρέα γιατί η απόσταση ήταν μόνο 500 μέτρα. Το δέχτηκα με χαρά και μόλις φτάσαμε μου σύστησε η κάθε μιά τους πού είχε θάψει τον σύζυγό της. Ήτανε όλοι τους γύρω-γύρω, ανάψανε το κερί κι έπειτα για δροσιά, σηκώσανε τα  φορέματα και κάθισε κάθε μια στο μνήμα του αντρός της. Κι εγώ που μου άρεσε να

τις πειράζω τις ρώτησα να μου πει η κάθε μια χωριστά την ιστορία της.

Σημείωμα του εικονογράφου.

Μερικά γεγονότα δεν συμβαίνουν στην τύχη.

Ήταν η ίδια περίοδος που η Κ. Μπαλούκα μου πρότεινε να συνεργαστούμε για πέντε ιστορίες για κάποιες χήρες που γνώριζε, με την περίοδο που άρχισα να ψωνίζω απ’ τα καινούργια Coles της γειτονιάς μας με τις αυτόματες μηχανές πληρωμής που σου λένε “ευχαριστώ” που ψωνίσατε στα Coles και σου δίνουν την απόδειξη απ΄την χαραμάδα, μια φωτογραφία που είδα στην εφημερίδα από μια ετικέτα σ’ ένα παιδικό μπλουζάκι που έγραφε: Wash inside out, Remove child before washing, Made in China, και μερικές ταινίες του Passolini που βρήκα τον καιρό και την διάθεση να παρακολουθήσω.

Σχεδιάζοντας τα πρόσωπα για τις χήρες προσπάθησα να φέρω στην μνήμη μου πρόσωπα ανθρώπων που ζούσαν μια λαïκή αγνότητα και γνησιότητα. Θέλησα να τους δώσω χαρακτηριστικά που αντιπροσωπεύουν τις πολιτιστικές αξίες της αγροτικής Ελλάδας, ήθελα να τους δώσω τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που θα τους έκαναν αποδεκτούς στις ταινίες του Passolini.

Χαρακτηριστικά ανθρώπων που στο νοικοκυριό τους η τηλεόραση δεν είχε καταλάβει ακόμα κεντρική θέση. Ανθρώπων που ζούσαν σε απομονωμένα χωριά, φτιάχνοντας και πουλώντας χειροποίητα αγαθά, μιλούσαν την τοπική διάλεκτο, ζώντας έναν τρόπο ζωής που θα μπορούσε κανείς να τον ονομάσει προβιομηχανικό, και που για πολλούς ήταν απάνθρωπος και η μετανάστευση η μόνη διέξοδος. Ένας τρόπος ζωής που αν και πιο πρωτόγονος σε μερικές πτυχές του, πιο ευγενής κι ευτυχής απ’ τον σημερινό. Ένας τρόπος ζωής που βαθμιαία αντικαταστάθηκε με τον καταναλωτισμό διά μέσου μιας διαδικασίας που ο Passolini ονόμασε scomparsa delle luccione, η εξαφάνιση των πυγολαμπίδων.

Σήμερα όλοι μας βιώνουμε τρόπους ζωής που μας παρέχουν ένα μεγάλο φάσμα επιλογής καταναλωτικών αγαθών. Το κυνήγι της εύκολης και άνετης ζωής μας κάνει ν’ αγοράζουμε πάντα περισσότερα απ’ αυτά που πραγματικά χρειαζόμαστε. Η λαχτάρα επίδειξης και η λατρεία των καταναλωτικών αγαθών σαν σύμβολα οικονομικής υπεροχής μας κάνει ν’ αγαπάμε περισσότερο τα πράγματα που αγοράζουμε παρά τους ανθρώπους γύρω μας.

Η πρόοδος είναι αναγκαία κι επιθυμητή, αλλά συγκρίνοντας τις ηθικές αξίες της αγροτικής λαïκής κουλτούρας με τις σημερινές δεν ήταν όλες παλιομοδίτικες και συντηρητικές. Οι ιστορίες με τις χήρες με πηγαίνουν πίσω στον χρόνο, όταν ήμουν μικρό παιδί στο χωριό με τον παππού μου και την γιαγιά μου, σ’ ένα τρόπο ζωής χωρίς τηλεόραση και διαφημίσεις που προσφέρουν σ’ ένα λεπτό της ώρας πληροφορίες, διασκέδαση και προώθηση αγαθών, χρησιμοποιώντας ψυχολογικά, κοινωνιολογικά και προπαγανδιστικά τρικ.

 Σε καιρούς που οι πυγολαμπίδες ζούσαν ακόμη δίπλα στους ανθρώπους και που το πέταγμά τους στο σκοτάδι δεν ήταν μια φτηνή κι αφελής διασκέδαση.

Χρήστος Αβραμούδας