Τιμητική διάκριση στον Κυριάκο Αμανατίδη

Ηταν πρωτοβουλία του Γενικού Προξένου της Ελλάδας κ. Χρήστου Σαλαμάνη η εκδήλωση που οργανώθηκε την Πέμπτη το βράδυ, 4 Ιουνίου 2009, υπό την αιγίδα του Γενικού Προξενείου, στο οίκημα της Ελληνικής Κοινότητας Μελβούρνης και Βικτωρίας για να τιμηθεί ένας ακούραστος εργάτης του πνεύματος, ένας αγωνιστής για την ελληνομάθεια, ένας συμπαραστάτης σ’ όλους τους αγώνες της Ελληνικής παροικίας της Μελβούρνης και της Αυστραλίας ολόκληρης, ο Κυριάκος Αμανατίδης.  

Δεν πιστεύω να υπάρχει που ζει στη Μελβούρνη και έχει κάποια σχέση με τα κοινά που να μην γνωρίζει τον Κυριάκο Αμανατίδη. Η χειρονομία του Γενικού Προξένου να τιμηθεί αυτός ο άνθρωπος έγινε δεκτή, μπορώ να πώ, με κάποια ανακούφιση και χειροκροτήθηκε απ’ όλους. Λέω με ανακούφιση γιατί όλοι όσοι παραβρέθηκαν στην εκδήλωση το είπαν ο καθένας με τον δικό του τρόπο ότι είναι, επί τέλους, καιρός το επίσημο κράτος να αρχίσει να ενδιαφέρεται για εκείνα από τα ξενητεμένα παιδιά του που παρόλον ότι ζουν χιλιάδες μίλια μακριά δεν σταμάτησαν να εργάζονται συστηματικά κι αθόρυβα για την διατήρηση του πολιτισμού και της γλώσσας μας στη ξενητιά.  

Ο Κυριάκος Αμανατίδης είναι ένας απ’ αυτούς τους ανθρώπους. Από τη στιγμή που πάτησε το πόδι του σ’ αυτή τη χώρα μέχρι σήμερα συνεχίζει τον αγώνα από διάφορα μετερίζια. Εργάζεται αθόρυβα και με χαμηλούς τόνους. Δεν κάνει τίποτε για το θεαθείναι. Το κάνει γιατί πιστεύει σ’ αυτό και δεν ζήτησε ποτέ δάφνες για το έργο του.  

Αυτόν άνθρωπο τιμήσαμε την Πέμπτη στις 4 του μήνα. Πάρα πολλοί συμπάροικοι παραβρέθηκαν στην εκδήλωση για να δείξουν την εκτίμηση και την αγάπη τους στον Κυριάκο Αμανατίδη και να γνωρίσουν καλύτερα την πολύπλευρη και πολυσχιδή δράση του από τους ομιλητές της εκδήλωσης.  

Πραγματικά μάθαμε αρκετές πτυχές του έργου του που δεν τις ξέραμε. Γιατί μετά το καλωσόρισμα του Γενικού Προξένου μίλησαν για τη ζωή και το έργο του Κυριάκου Αμανατίδη άνθρωποι που τον ξέρουν πολύ καλύτερα από μας και μας έδωσαν μια πολύ καλή ιδέα για το πλούσιο έργο και την ασταμάτητη δράση του Κυριάκου Αμανατίδη.  

Συγκεκριμένα μίλησαν ο Δρ. Κώστας Βίτκος, ο πανεπιστημιακό Δρ. Γιώργος Καναράκης, ο φιλόλογος Μάκης Κασαπίδης, ο ακαδημαϊκός Δρ. Χρήστος Φίφης και οι εκπαιδευτικοί Βλάσης Μαυραγάνης και Τάσος Δουβαρτζίδης. Συγκινητική ήταν η κόρη του Κυριάκου, η Καλλιρόη Θεοδωροπούλου που μίλησε τελευταία.  

Πριν τη λήξη της εκδήλωσης ο Συντονιστής Εκπαίδευσης Χάρης Λαδόπουλος παρουσίασε διαφάνειες από τη ζωή του τιμώμενου.  

Ακολούθησε η απονομή αναμνηστικής πλακέτας από τον Γενικό Πρόξενο και μια ανθοδέσμη από την Ελληνική Κοινότητα που την πρόφερε η Ανθή Σιδηροπούλου.  

Οσοι παραβρέθηκαν είχαν την ευκαιρία να μιλήσουν στον τιμηθέντα και να δοκιμάσουν τα θαυμάσια εδέσματα που ήσαν μια ευγενική προσφορά της Ποντιακής Κοινότητας, του Εύξεινου Πόντου, της Ενωσης Θεσσαλονικέων «Λευκός Πύργος και των κ.κ. Κατσάκη καιΤσεπραϊλίδη  

Την όλη εκδήλωση συντόνισε ο γνωστός δικηγόρος, λογοτέχνης και ποιητής Κωνσταντίνος Καλυμνιός.  

Χειροκροτούμε κι εμείς την πρωβουλία του Γενικού Προξένου της Ελλάδας κ. Χρήστου Σαλαμάνη κι ελπίζουμε να βλέπουμε τέτοιες εκδηλώσει που παρόλον ότι είναι ανέξοδες δίδουν μεγάλη χαρά και ταυτόχρονα δύναμη και όρεξη να συνεχίζουν οι τιμώμενοι το χρήσιμο τους έργο.


 Χάρης Σιαμαρής



4




ΣΤΗΝ ΠΟΛΥΠΛΕΥΡΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΑΜΑΝΑΤΙΔΗ ΑΝΑΦΕΡΘΗΚΕ ΚΑΙ Ο ΔΡ. Γ. ΚΑΝΑΡΑΚΗΣ


Φίλες και φίλοι,

            Κατ’ αρχάς θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς τον Γενικό Πρόξενο της Ελλάδας στη Μελβούρνη κ. Χρήστο Σαλαμάνη για την ευγενική πρόσκλησή του να συμμετάσχω, μαζί με όλους εσάς, στην αποψινή τιμητική εκδήλωση για τον κοινό μας φίλο 
κ. Κυριάκο Αμανατίδη.

            Επίσης, θα ήθελα να συγχαρώ τον κ. Γενικέ Πρόξενε για την εύστοχη σκέψη και πρωτοβουλία σας να οργανώσετε την αποψινή εκδήλωση για να τιμήσουμε όλοι μαζί τον πνευματικό μόχθο και την αξιέπαινη πολυετή συμβολή στα ελληνικά γράμματα και την παροικιακή μας ζωή του Κυριάκου Αμανατίδη.

            Πρωτοβουλίες σαν κι αυτή συντείνουν ενεργά στο να μη συμβεί αυτό για το οποίον προειδοποιούσε ήδη ο  Σοφοκλής την Ελλάδα, βάζοντας το Χορό, στην τραγωδία του Τραχίνιες, να αναφωνεί απέλπιδα (με μια μικρή παρέμβασή μου στον στίχο 1113): «Ταλαίπωρη Ελλάδα! Τι μεγάλο πένθος βλέπω πως θα’ χεις αν χάσεις τον Οδυσσέα σου...».[1]^[*]

            Όσο για σένα Κυριάκο, έχεις τύχη αγαθή, γιατί απόψε εκτός από τον μελβουρνιώτη Ελληνισμό, που εκπροσωπείται από όλους εδώ τους παρευρισκόμενους συμπάροικους (είμαι δε βέβαιος και από πολλούς άλλους που δεν μπόρεσαν να έλθουν), στο πρόσωπο του κ. Γενικού Προξένου σε τιμά η ίδια η Ελλάδα, σε τιμά η ίδια η γενέθλια γη σου. Καμιά άλλη τιμή δεν συγκρίνεται με αυτήν.

            Και το αξίζεις γιατί από την αρχή του ερχομού σου στον τόπο αυτό των Αντιπόδων όπου σε οδήγησε η ιστορική σου μοίρα, ταυτόχρονα με τον εξουθενωτικό αγώνα σου να επιβιώσεις κάτω από συχνά αντίρροπες συνθήκες και να δημιουργήσεις την όμορφη οικογένεια που έχεις, δεν λησμόνησες την ευθύνη σου και την αποστολή σου ως Έλληνας. Όλα αυτά τα χρόνια δεν έκανες σκοπό της ζωής σου των πολλών το «φάγωμεν, πίωμεν, αύριον γαρ αποθνήσκομεν»! Υπηρέτησες, και συνεχίζεις να υπηρετείς με όλες τις πνευματικές σου δυνάμεις τις πολιτισμικές αξίες της Πατρίδας και αγωνίζεται ποικιλότροπα να μη χαθεί εδώ στην Αυστραλία η ελληνική πνευματική κληρονομιά μας, που αποτελεί και την παρακαταθήκη τόσο τη δική μας όσο και των παιδιών μας.

            Και όντως, φίλες και φίλοι, η συμβολή του Κυριάκου Αμανατίδη, επί 51 συναπτά χρόνια είναι πολυεπίπεδη και ουσιαστική. Εγώ τον πρωτογνώρισα το 1980. Ήταν τότε Πρόεδρος του Ελληνο-αυστραλιανού Πολιτιστικού Συνδέσμου κι εγώ στην μέση της έρευνάς μου για τη λογοτεχνική παρουσία των Ελλήνων στην Αυστραλία. Από τότε μου έκανε εντύπωση το ειλικρινές ενδιαφέρον του και η έντονη συμμετοχή του στα πνευματικά παροικιακά δρώμενα αλλά και ο μόχθος του δημιουργού στον πνευματικό στίβο της ελληνικής προφυλακής των Αντιπόδων. Όλα αυτά τα χρόνια ο Κυριάκος προσφέρει ακάματα στον Ελληνισμό της Αυστραλίας από το περίσσευμα της ψυχής και της γνώσης του ως εκπαιδευτικός, συγγραφέας, δοκιμιογράφος, κριτικογράφος και τακτικός αρθρογράφος εφημερίδων και περιοδικών με πολύ ενδιαφέρουσες στήλες, όπως η από το 1995 «Επίκαιρα και επίμαχα» στην εφημερίδα Νέος Κόσμος στην οποίαν έχει δημοσιεύσει μέχρι σήμερα πάνω από 700 αξιολογικά άρθρα που καλύπτουν ένα ευρύτατο πεδίο θεμάτων, από οικονομία, περιβάλλον (μια πρωτοποριακή, θα έλεγα, δουλειά στα πλαίσια της ελληνικής παροικίας της Αυστραλίας), πολιτική και ελληνική ιστορία (τόσον ελλαδική όσο και των Ελλήνων του Πόντου, της Κωνσταντινούπολης και της Μικράς Ασίας), μέχρι λογοτεχνία και πολιτισμό του Αυστραλιώτη Ελληνισμού.

            Επίσης, να σημειώσω πως ο Κυριάκος το 1970 υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Ελληνικού Εκπολιτιστικού Συνδέσμου Μελβούρνης (ο οποίος από το 1978 μετονομάστηκε σε Ελληνο-αυστραλιανό Πολιτιστικό Σύνδεσμο Μελβούρνης), από δε το 1971 έως το 1985 Πρόεδρός του και πως επί 35 χρόνια τώρα έχει ταυτιστεί με τη θεμελίωση και πρόοδο του έγκριτου οργάνου του Συνδέσμου, του περιοδικού Αντίποδες, του οποίου, εκτός του ότι επί χρόνια είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής του, έχει συμβάλει και ως τακτικός αρθρογράφος του με το πολύ αξιόλογο κύριο άρθρο «Αντιποδικά».

            Πέρα όμως από τους παραπάνω χώρους, ο Κυριάκος Αμανατίδης έχει θητεύσει και σε έναν άλλον, και μάλιστα με επιτυχία, σ’ αυτόν της λογοτεχνικής γραφής. Πρόκειται για μια συμβολή που ίσως λιγότεροι συμπάροικοι να τη γνωρίζουν, ιδιαίτερα οι νεότεροι, και τούτο γιατί από τα μέσα περίπου της δεκαετίας του 1960 άλλοι, επίσης άξιοι πνευματικοί χώροι, τον κέρδισαν ωφελούμενοι από τη δημιουργική θέρμη του μυαλού και της καρδιάς του.

Ξαναπερνώντας το υλικό που έχω στο αρχείο μου για τον Κυριάκο με την ευκαιρία της αποψινής εκδήλωσης, διεπίστωσα και πάλι πως το ενδιαφέρον του για λογοτεχνικό γράψιμο πηγαίνει πίσω στα 1958, δηλαδή στον πρώτο ήδη χρόνο της μεταναστευτικής του ζωής, και μάλιστα πως η Ευτέρπη, η μούσα της λυρικής ποίησης, τον είχε ελκύσει περισσότερο από τις άλλες.

Ποιήματά του πρωτοδημοσιεύθηκαν το 1958 στο τότε γνωστό περιοδικό της Μελβούρνης Οικογένεια, ενώ για αρκετά χρόνια μετά συνέχισε να δημοσιεύει ποιήματα, εκτός από το περιοδικό αυτό, κυρίως στις εφημερίδες Πυρσός, Τα Νέα και Νέος Κόσμος. Επίσης, το 1962-63 ποιήματά του δημοσιεύθηκαν και στο περιοδικό των Ιωαννίνων Ηπειρωτική Εστία. Μάλιστα τον χρόνο εκείνο (το 1963), ο Κυριάκος, μαζί με μερικούς ακόμη Έλληνες νεομετανάστες της Μελβούρνης με λογοτεχνικά ενδιαφέροντα, μεταξύ των οποίων η δεσποινίς τότε Ντίνα Παπανδρεοπούλου και νυν κυρία Αμανατίδου, ο αξέχαστος Νίκος Νινολάκης και άλλοι, σχημάτισαν υπό την καθοδήγηση του άλλου γνωστού μελβουρνιώτη ποιητή Κώστα Μαλαξού-Αλεξάντερ, έναν φιλολογικό κύκλο από τον οποίον, ένα χρόνο αργότερα, ξεπήδησε ο πρώτος λογοτεχνικός σύνδεσμος της Αυστραλίας, ο επωνομαζόμενος Σωματείο Ελλήνων Λογοτεχνών Αυστραλιανής Συμπολιτείας (Σ.Ε.Λ.Α.Σ.). 

Εξετάζοντας τον λογοτέχνη Κυριάκο Αμανατίδη διαπιστώνουμε πως ο κόσμος του βρήκε έκφραση περισσότερο στον ποιητικό λόγο, παρόλον ότι ποιοτικά και η πεζογραφική του παρουσία είναι αξιοπρόσεκτη. Παράδειγμα το διήγημά του «Ιλί Ιλί Λαμά Σαβαχθανί» που απέσπασε το 2^ο βραβείο στο διαγωνισμό τον οποίον το 1963 είχε προκηρύξει η εφημερίδα Νέος Κόσμος στη μνήμη του λογοτέχνη Αλέκου Δούκα.

Το ζήτημα είναι πως τα λογοτεχνικά γραπτά του Κυριάκου Αμανατίδη, παρόλον ότι ο ίδιος συνήθως δεν τα λογαριάζει στην προσφορά του, μας αποκαλύπτουν μια γνήσια λυρική φωνή πλούσια σε εσωτερικότητα και φιλοσοφημένο στοχασμό που ξεκινά από υποκειμενικά βιώματα και απλώνεται σε μια πανανθρώπινη επισκόπηση και που δονείται από μια πλατιά αγάπη για τον συνάνθρωπο, μια αγάπη χωρίς οντολογικά σύνορα και διακρίσεις. Και για του λόγου μου το αληθές επιτρέψτε μου να σας διαβάσω ένα απόσπασμα από ένα χαρακτηριστικό ποίημά του, με τίτλο «James Meredith», που δημοσίευσε στο Νέο Κόσμο το 1962 με το ψευδώνυμο Άμος Κύρος.

Προτού όμως διαβάσω το απόσπασμα αυτό, αξίζει να πω ότι ο Κυριάκος Αμανατίδης εμπνεύστηκε το ποίημά του από ένα ρατσιστικό γεγονός που συνέβη τον Σεπτέμβριο του 1962 στις ΗΠΑ. Ο τότε κυβερνήτης της Πολιτείας του Μισσισσιπή Μπάρνετ, ένας απαίσιος ρατσιστής, δήλωσε πως θα προτιμούσε να πάει φυλακή παρά να επιτρέψει σ’ ένα μαύρο (συγκεκριμένα στον James Meredith) να φοιτήσει στο πολιτειακό πανεπιστήμιο. Έστειλε μάλιστα αστυνομικές δυνάμεις και περικύκλωσαν το πανεπιστήμιο για να εμποδίσουν τον νεαρό μαύρο που ήθελε, όπως τα λευκά παιδιά, να μορφωθεί.

Άγριες οι φωνές, πάθος γεμάτες

καθώς το ανθρωπόμορφο κοπάδι από θηρία

έζωσε το Πανεπιστήμιο προτείνοντας

τους γερακίσιους όνυχες

αιμοχαρών τεράτων.

Έσκυψε το κεφάλι, νικημένος

από την θηριώδη βαναυσότητα του πλήθους.

[...]

Μαύρε Αδελφέ μου,

σε βλέπω με απόγνωση να υψώνεις

τα χέρια σου στο Άπειρο.

Ψάχνεις τα σύννεφα, ψάχνεις τ’ αστέρια.

Αυτόν θέλεις να βρης που έμαθες

πως όμοια αγαπά όλα τα πλάσματά Του.

Αλλοίμονο, με πόνο βλέπω

τις χούφτες σου Μαύρε Αδελφέ μου

άδειες στη γη να επιστρέφουν.

Μάταια η προσπάθεια.

Λευκό οι άνθρωποι επλάσαν τον Θεό τους...

Κι έτσι η αγάπη και ο πόνος περνώντας από λέξη σε λέξη και από μορφή σε μορφή συναντώνται και συνταυτίζονται όχι μόνο στο ποίημα αυτό αλλά σε ολόκληρο το λογοτεχνικό έργο του Κυριάκου Αμανατίδη, μεταδίδοντας με έντεχνη γλώσσα τον παλμό της δικής του ανθρωπιάς και της δικής του αγάπης προς τον συνάνθρωπο, και κατά προέκταση προς τον αιώνιο Άνθρωπο – Σύμβολο, οδηγώντας μας τελικά εκεί όπου ο άνθρωπος γίνεται περισσότερο άνθρωπος, προς επαλήθευση του λόγου του αρχαίου Αθηναίου ποιητή Μενάνδρου: «Ως χαρίεν ο άνθρωπος, όταν άνθρωπος ή» (Πόσο χαριτόβρυτος είναι ο άνθρωπος, όταν είναι πράγματι άνθρωπος, δηλαδή όταν έχει και ανθρωπιά).

Κυριάκο, απόψε για όλη την πολύχρονη πνευματική σου προσφορά στην ομογένεια της Αυστραλίας και πέρα απ’ αυτήν, όλοι εμείς οι φίλοι και συμπάροικοί σου σε χαιρόμαστε και σου ευχόμαστε ολόψυχα να συνεχίσεις ακάματα τη δημιουργική σου πορεία με τον ίδιο πάντα ζήλο, έτσι ώστε με τη δύναμη της φωνής σου να εξακολουθείς να συμβάλλεις δυναμικά στα ελληνικά μας γράμματα για να κρατιέται ζωντανή η φλόγα όχι μόνο του Αυστραλιώτη αλλά και του Οικουμενικού Ελληνισμού.                                                            

                                               
Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Charles Sturt